Gà chọi hay gà đá là những giống gà hiếu chiến, thường nuôi để chọi, đá. Ở Việt Nam có hai loại chính là gà đòn và gà cựa. Gà đòn thường được nuôi ở khu vực phía Bắc, Trung; gà cựa được nuôi nhiều ở phía Nam.

Phân loại gà chọi

Gà đòn có trọng lượng chừng 2,8 kg – 4,0 kg. Dùng đòn chân để đánh gà đối phương đến khi thắng. Gà nòi đòn là giống gà trụi cổ và là giống gà cổ xưa. Chân cao, cốt lớn dùng để đá chân trơn, hoặt bịt cựa, đây là giống gà tổ tiên cũa dòng gà chọi. Gà có thể trạng khá lớn so với các dòng gà khác, gan lỳ và dũng mãnh, đòn đá rất mạnh.

Gà cựa thường thấy chủ yếu nuôi ở khu vực phía Nam. Trọng lượng khoảng 3kg. Chơi gà cựa thiên về ăn thua, không chiêm ngưỡng được tài nghệ của gà. Gà nòi cựa hay còn gọi là gà nòi, nhưng để phân biệt với giống gà nòi của Miền bắc. Có nhiều nơi người ta gọi là gà cựa, hay gà nòi cựa.

Nguồn gốc các loại gà chọi

Đã có khá nhiều tranh cãi về nguồn gốc gà nòi Việt Nam. Có những gà nòi Việt Nam đã đựơc thuần hoá cách đây 8000 năm tại Đông Nam Á. Trong một khu vực phạm vi bao gồm Thái Lan và Việt Nam.

Qua quá trình lai tạo và chọn giống, ở Việt Nam có một số giống gà nòi nổi tiếng được những người đá gà yêu chuộng. Miền Bắc có gà Thổ hà  Đồ Sơn, Nghi Tàm, Nghĩa Đô, Vân Hồ. ngoài ra tại đa số các tỉnh như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Phú thọ, Sơn La, Đô Lương – Nghệ An đều có các dòng gà nòi riêng.

Miền Trung có nhiều lò gà tên tuổi: Ninh Thuận có gà Phan Rang; Khánh Hoà có gà Vạn Giã, Gò Dúi. Quảng Ngãi có gà Sông Vệ, Sa Huỳnh, đặc biệt ở Bình Định nổi tiếng gà đòn, thế. Nếu đá gà liên tỉnh, các nơi gặp gà chọi Bình Định phải thận trọng. Tuy Phước có gà Gò Bồi; Quy Nhơn có gà Phú Tài. Đặc biệt Tây Sơn có gà Bắc Sông Kôn.

Miền Nam có gà Chợ Lách (Bến Tre), gà Cao Lãnh (Đồng Tháp), gà Châu Đốc (An Giang), gà Bà Điểm. Tuy nhiên ở miền Nam chủ yếu đá gà cựa.

Gà cựa

Gà nòi Chợ Lách có những độc đáo riêng. Thời trước ở Chợ Lách đã có những trường gà chơi “chọi gà nghệ thuật”. Với điều kiện tự nhiên, khí hậu thuận lợi và hết sức đặc thù nên nghề nuôi gà nòi đã xuất hiện nơi này từ khá lâu. Chợ Lách cũng là một trong những nơi giữ được nguồn gien của các giống gà nòi quý hiếm. Để tạo ra gà giống tốt thì vấn đề quan trọng là phải biết chọn gà mái chất lượng, đi kèm với gà trống tuyệt hảo để lai tạo. Gà mái phải có ngoại hình khỏe mạnh, hung hăng để di truyền tính mạnh mẽ sang đàn con. Con gà trống thì phải có thể chất tốt, gan lỳ, chịu đòn và tránh đòn nhanh lẹ.